ARTICLE
Pół wieku obserwacji uczestniczącej w psychiatrii. Część II. Choroby afektywne.
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Medyczny w Poznaniu, Klinika Psychiatrii Dorosłych i Zakład Pielęgniarstwa Psychiatrycznego
Data nadesłania: 04-05-2020
Data akceptacji: 31-05-2020
Data publikacji online: 31-08-2020
Data publikacji: 31-08-2020
Psychiatr Pol 2020;54(4):641-659
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Ostatnie półwiecze, dzięki wysiłkowi wybitnych badaczy przyniosło wielki postęp w zakresie zrozumienia etiopatogenezy i kliniki chorób afektywnych. Koncepcje patogenetyczne katecholaminowa i serotoninowa tych chorób sformułowane w latach 1960-tych nadal zachowują istotną wartość. Od lat 1990-tych rozwijają się teorie wskazujące na nadmierną aktywację immunologiczną oraz upośledzenie plastyczności neuronalnej mózgu pod wpływem stresu. Od lat 1970-tych postępuje również systematyczna subklasyfikacja kliniczna choroby afektywnej jedno- i dwubiegunowej. Badania epidemiologiczne ostatniego półwiecza wskazują na istotnie większe rozpowszechnienie depresji w porównaniu z poprzednimi dekadami. Wiek 21 wiek przyniósł natomiast dowody na znaczną częstość występowania różnych postaci choroby afektywnej dwubiegunowej.
Etiopatogeneza, diagnostyka i leczenie chorób afektywnych było w minionym 50-leciu ulubionym i fascynującym mnie tematem klinicznym i badawczym. W nurcie chorób afektywnych znalazłem się z chwilą rozpoczęcia pracy w Klinice Psychiatrii Akademii Medycznej w Poznaniu w 1970 roku, w związku z wprowadzaniem soli litu do terapii tych zaburzeń. W latach 1976-77 byłem stypendystą Narodowych Instytutów Zdrowia na uniwersytecie Pennsylvania w Filadelfii uczestnicząc w pracach grupy, która opisała mechanizm transportu litu prez błonę komórkową. Badania na patogenezą chorób afektywnych prowadziłem przez następne ponad 40 lat. Dotyczyły one nieprawidłowości transportu przez błony komórkowe, czynności układu stresu, nadmiernej aktywacji prozapalnej, genetyki molekularnej oraz zaburzeń czynności poznawczych i funkcji neurotrofowych, zwłaszcza czynnika neurotrofowego pochodzenia mózgowego (BDNF). W początku 21 wieku byłem głównym koordynatorem polskich projektów epidemiologicznych DEP-BI i TRES-DEP. Za badania nad chorobą afektywną dwubiegunową otrzymałem liczne nagrody międzynarodowe. Jestem również autorem książki „Oblicza choroby maniakalno-depresyjnej”, która miała trzy wydania w naszym kraju, jak również tłumaczenie angielskie i rosyjskie.