Zuchwałość, bezduszność i rozhamowanie jako predyktory pośrednich/bezpośrednich zachowań agresywnych u młodzieży
Więcej
Ukryj
1
Katedra Psychologii Sądowej i Psychokryminologii
Instytut Psychologii
Akademia Ignatianum w Krakowie
Data nadesłania: 10-06-2022
Data ostatniej rewizji: 03-12-2022
Data akceptacji: 03-01-2023
Data publikacji online: 31-12-2023
Data publikacji: 31-12-2023
Autor do korespondencji
Krzysztof Nowakowski
Katedra Psychologii Sądowej i Psychokryminologii
Instytut Psychologii
Akademia Ignatianum w Krakowie
Psychiatr Pol 2023;57(6):1169-1179
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Wiele danych potwierdza, że wysoki poziom cech psychopatycznych u młodzieży wiąże się ze skłonnością do stosowania różnych rodzajów i form agresji. W prezentowanych badaniach skoncentrowano się na związkach zachodzących pomiędzy psychopatią, a agresją pośrednią (relacyjną) i bezpośrednią w tej grupie wiekowej. Zastosowano triarchiczny model psychopatii, zgodnie z którym psychopatię opisuje się jako konfigurację zuchwałości, bezduszności i rozhamowania. Założono, że zuchwałość będzie predyktorem dla agresji pośredniej, a rozhamowanie dla bezpośrednich form zachowań agresywnych.
Metoda:
Do pomiaru badanych zmiennych zastosowano metody typu self-report: Triarchiczną Miarę Psychopatii (TriPM-41), Skalę Agresji Pośredniej w wersji dla sprawców (IAS-A) oraz Kwestionariusz Agresji Bussa – Perry’ego (AQ). Próba badawcza składała się z 200 starszych adolescentów (108 chłopców i 92 dziewcząt) w wieku 16-19 lat. Wyodrębniono dwie równoliczne grupy porównawcze: nieletnich z młodzieżowych ośrodków wychowawczych oraz młodzieży nie naruszającej norm prawnych.
Wyniki:
Spośród wymiarów psychopatii najsilniejszym predyktorem dla obydwu form agresji (pośredniej i bezpośredniej) okazało się rozhamowanie. Wykazano również istnienie istotnych różnic w nasileniu cech psychopatycznych i zachowań agresywnych ze względu na płeć oraz instytucjonalizację. Nie potwierdzono natomiast hipotezy o związku pomiędzy zuchwałością a agresją pośrednią.
Wnioski:
Wyniki wskazują, że cechy psychopatii ujmowane na wymiarze rozhamowania i bezduszności można uznać za znaczące osobowościowe czynniki ryzyka zachowań agresywnych i przemocy nie tylko u dorosłych, ale i u młodzieży. Dane przemawiają również za heterogenicznością samego modelu triarchicznego psychopatii.