ARTICLE
Mechanizmy epigenetyczne stresu i depresji
Więcej
Ukryj
1
Instytut Psychiatrii i Neurologii, Zakład Neurochemii
2
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Centrum Badań Przedklinicznych i Technologii (CePT), Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej
Data nadesłania: 17-06-2018
Data ostatniej rewizji: 16-08-2018
Data akceptacji: 16-08-2018
Data publikacji online: 31-12-2019
Data publikacji: 31-12-2019
Autor do korespondencji
Janusz Szyndler
Warszawski Uniwersytet Medyczny, Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej, Budynek CePT, ul. Banacha 1B, 02-097 Warszawa, Polska
Psychiatr Pol 2019;53(6):1413-1428
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Etiopatogeneza zaburzeń nastroju, nie jest w pełni poznana. Wśród możliwych przyczyn tych zaburzeń bierze się pod uwagę czynniki genetyczne. Dotychczas nie udało się zidentyfikować mutacji pojedynczego genu odpowiadającego za objawy kliniczne, dlatego w etiologii tych chorób sugeruje się udział mechanizmów epigenetycznych, które polegają na wywołaniu stałych zmian w ekspresji genów przez bodźce środowiskowe. Istnieje kilka mechanizmów epigenetycznych, które zmieniają dostępność DNA dla czynników transkrypcyjnych, takich jak acetylacja/deacetylacja i metylacja/demetylacja histonów lub wprowadzenie grup metylowych do reszt cytozyny w DNA.
Wiadomo, że ekspozycja na bodźce stresowe zarówno we wczesnym okresie życia jak i u dorosłych może prowadzić do wywołanych epigenetycznie, zmian ekspresji genów zaangażowanych w regulację nastroju, na przykład genów zaangażowanych w regulację aktywności osi HPA (NR3C1) lub odpowiedzialnych za neuroprzekaźnictwo serotoninergiczne (SLC6A4). Ponadto, wydaje się, że mechanizmy działania niektórych leków przeciwdepresyjnych takich jak fluoksetyna i citalopram czy normotymicznych jak kwas walproinowy, są przynajmniej częściowo związane z wpływem na procesy epigenetyczne.
Analiza zmian epigenetycznych może stanowić obiecujące narzędzie diagnostyczne, które ułatwi identyfikację grup pacjentów najbardziej podatnych na rozwój chorób psychicznych a także może stać się biomarkerem, który uprości ich diagnozowanie i leczenie.
Podsumowując, badania mechanizmów epigenetycznych mogą przyczynić się do poznania neurobiologicznych podstaw zaburzeń afektywnych oraz stworzyć nowe możliwości terapii pacjentów cierpiących na zaburzenia nastroju i inne choroby psychiczne.