W roku 2021 mija 110 lat od wprowadzenia przez szwajcarskiego psychiatrę Manfreda Bleulera pojęcia "schizofrenia", które oznacza jedną z najpoważniejszych i najbardziej stygmatyzujących chorób psychicznych. Obecnie wiadomo, że etiopatogeneza schizofrenii jest wielo-czynnikowa, a najważniejszą koncepcją patogenetyczną od ponad 30 lat pozostaje teoria neurorozwojowa, zakładająca interakcję między predyspozycją genetyczną, a czynnikami środowiskowymi. W ostatnich latach, głównie dzięki zastosowaniu metody genome-wide association study (GWAS) zidentyfikowano wiele procesów molekularno-genetycznych zwiększających predyspozycję do schizofrenii. W artykule omówiono znaczenie ciąży i okresu okołoporodowego dla ryzyka rozwoju tej choroby. U chorych na schizofrenie już w okresie dzieciństwa i adolescencji występują zaburzenia rozwoju mózgu, których odzwiecieleniem jest m.in. osłabienie funkcji poznawczych. Trauma wczesnodziecięca stanowi czynnik ryzyka wystąpienia schizofrenii oraz jej niekorzystnego przebiegu. Prawdopodobieństwo wystąpienia pierwszego epizodu psychotycznego zwiększają czynniki społeczno-środowiskowe (m.in. migracja, mieszkanie w dużym mieście), oraz stosowanie substancji psychoaktywnych, powodujące wzrost aktywności dopaminergicznej mózgu. W artykule przedstawiono również współczesną wiedzę na temat patogenezy objawów psychotycznych, deficytowych i zaburzeń funkcji poznawczych, w kontekście zmian w zakresie układów neuroprzekaźnikowych oraz badań genetycznych i neuroobrazowych, jak również wynikające z tego implikacje terapeutyczne. Na zakończenie przedyskutowano aktualną pozycję schizofrenii w kontekście dychotymicznego podziału zaburzeń psychicznych Emila Kraepelina sformułowanego w 1899 roku.