Ketamina - długa droga od anestetyku do prototypowego leku przeciwdepresyjnego. Przegląd potencjalnych mechanizmów działania
Więcej
Ukryj
1
Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
Data nadesłania: 26-11-2020
Data akceptacji: 15-03-2021
Data publikacji online: 31-10-2022
Data publikacji: 31-10-2022
Autor do korespondencji
Bartłomiej Pochwat
Instytut Farmakologii im. Jerzego Maja Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
Psychiatr Pol 2022;56(5):1017-1032
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Wyniki badań dotyczące przeciwdepresyjnej aktywności ketaminy, które zostały opublikowane w ciągu ostatnich dwudziestu lat w znaczący sposób zmieniły sposób myślenia o potencjalnych, nowych lekach przeciwdepresyjnych, a także o biologicznym podłożu depresji. Okazało się, że objawy depresji mogą ustąpić nawet na kilkanaście dni po podaniu jednej dawki leku. Jako, że osiągnięcie efektu terapeutycznego po klasycznych lekach przeciwdepresyjnych wymaga chronicznego podawania kluczowym zagadnieniem stało się zrozumienie biologicznego podłoża tak zadziwiających efektów. Ze względu na to, że jednym z głównych molekularnych mechanizmów działania ketaminy jest blokada aktywowanych przez glutaminian receptorów NMDA, wielki wysiłek badaczy został ukierunkowany na zrozumienie roli układu glutaminianergicznego w patofizjologii depresji oraz jego znaczenia dla wyjątkowego, antydepresyjnego profilu ketaminy .
W niniejszej pracy przeglądowej omówiono najważniejsze, glutaminianergiczne hipotezy wyjaśniające molekularny i komórkowy mechanizm działania ketaminy. W pierwszej kolejności przedstawiono i omówiono zjawiska takie jak: odhamowanie uwalniania glutaminianu i hamowanie receptorów NMDA pobudzanych przez spontanicznie uwalniany glutaminian. Następnie została opisana zależność pomiędzy efektami antydepresyjnymi ketaminy, glutaminianem a funkcjonowaniem jąder bocznych uzdeczek. Ostatnią cześć manuskryptu poświęcono aktywności poszczególnych enancjomerów i metabolitów ketaminy w jej przeciwdepresyjnej aktywności.