ARTICLE
Leczenie litem – stan wiedzy na rok 2020
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Klinika Psychiatrii Dorosłych
Data nadesłania: 10-09-2020
Data akceptacji: 11-10-2020
Data publikacji online: 31-12-2020
Data publikacji: 31-12-2020
Psychiatr Pol 2020;54(6):1047-1066
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
W artykule przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat leczenia litem. Historia terapeutycznego stosowania litu rozpoczęła się w 1859 roku, a jego wprowadzenie do współczesnej psychiatrii miało miejsce 90 lat później. Od początku lat 1960-tych lit stał się prekursorem leków normotymicznych (mood-stabilizing) i obecnie jest lekiem z wyboru dla zapobiegania nawrotom epizodów manii i depresji w chorobach afektywnych. Zachowuje również istotną wartość dla leczenia ostrych epizodów manii i depresji, a zwłaszcza dla potencjalizacji leków przeciwdepresyjnych w depresji lekoopornej. Omówiono czynniki skuteczności profilaktycznej litu, w kontekście tzw. „excellent lithium responders” oraz skuteczności terapeutycznej litu w epizodach afektywnych. Spośrod leków normotymicznych lit wykazuje najsilniejsze działanie zapobiegające zachowaniom samobójczym. Wywiera również efekt przeciwwirusowy (głównie przeciw wirusom opryszczki) i immunomodulacyjny. Ostatnio zgromadzono dowody na neuroprotekcyjne i „przeciwotępienne” działanie litu, co spowodowało próby jego stosowania w chorobach neurodegeneracyjnych. Biochemiczny mechanizm działania litu związany jest głównie z hamowaniem enzymu syntazy kinazy glikogenu beta-3 oraz wpływem na procesy sygnalizacji wewnątrzkomórkowej. W artykule podano również wskazówki postępowania w wypadku pojawienia się objawów niepożądanych, zarówno w początkowym oraz późnym okresie podawania litu oraz stosowanie leku w ciąży i okresie okołoporodowym. Wskazano też na celowość przezwyciężania negatywnych nastawień związanych z wprowadzaniem litu do leczenia tak, aby większa liczba chorych mogła się stać beneficjentami jego stosowania. Zarówno wprowadzenie litu do współczesnej psychiatrii, jak i jego działanie terapeutyczne znalazło odzwierciedlenie w dziełach literackich i sztuce.