Perspektywa temporalna i inne czynniki psychologiczne utrudniające adaptację do wymogów leczenia u chorych przewlekle dializowanych
Więcej
Ukryj
1
Kierownik: prof. dr hab. C. Włodarczyk, Zakład Polityki Zdrowotnej i Zarządzania, Instytut Zdrowia Publicznego UJ CM
2
Kierownik: mgr Z. Bartoszewicz, Środowiskowy Dom Samopomocy w Kościejowie
3
Kierownik: prof. dr hab. n. med. M. Krawczyk, Wydział I Lekarski WUM
Data nadesłania: 28-11-2013
Data ostatniej rewizji: 27-03-2014
Data akceptacji: 31-03-2014
Data publikacji: 31-10-2014
Autor do korespondencji
Barbara Zawadzka
Kierownik: prof. dr hab. C. Włodarczyk, Zakład Polityki Zdrowotnej i Zarządzania, Instytut Zdrowia Publicznego UJ CM, ul. Grzegórzzecka 20, 31-501 Kraków, Polska
Psychiatr Pol 2014;48(5):961-974
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel:
Zbadanie zależności między perspektywą temporalną i wybranymi zasobami osobistymi a przestrzeganiem reżimu płynowego przez chorych hemodializowanych. Poszukiwano odpowiedzi na pytanie, czy istnieje perspektywa temporalna i inne czynniki osobowościowe, które sprzyjają nie stosowaniu się do zaleceń leczenia i zaburzają przystosowanie.
Metoda:
Do badania zakwalifikowano 61 pacjentów w wieku 23–81 lat (M=59; SD=13,9) leczonych w programie przewlekłych hemodializ w Klinice Nefrologii CM UJ. Grupę badaną stanowiło 30 pacjentów nie respektujących reżimu płynowego, zaś kontrolną - 31 osób przestrzegających restrykcji. Kryterium przydziału do grup stanowiła średnia przyrostów wagi obliczona w okresie między dializami, mierzonej dziewięć razy w okresie 3 tygodni. W badaniu zastosowano testy: Kwestionariusz Percepcji Czasu ZTPI P. Zimbardo i J. Boyd; Wielowymiarowy Kwestionariusz osobowości NEO-FII - P.T. Costa, R.R. McCrae, Kwestionariusz temperamentu J. Strelau, Skalę Poczucia Samoskuteczności GSES– R. M.J. Schwarzer, Test Orientacji Życiowej LOT-R M. F. Scheier; C. S. Carver I M. W. Bridges, Skalę Kontoli Emocji CECS – M. Watson i S. Greer, Skalę Akceptacji Choroby AIS – B.J. Felton, T.A. Revenson, G.A. Hinrichsen.
Wyniki:
Brak respektu dla ograniczeń płynowych jest istotnie związany z orientacją temporalną skoncentrowaną na negatywnych aspektach teraźniejszości i przeszłości. Zachowania nieadaptacyjne cechują pacjentów z temperamentalnie uwarunkowanym brakiem równowagi miedzy procesami pobudzenia i hamowania nerwowego oraz osobowościowymi cechami wysokiej ugodowości i niskiej sumienności. Udowodniono również związek między zbytnią kontrolą emocji gniewu a ryzykiem nieprzestrzegania zaleceń.
Spostrzeganie czasu i inne zasoby osobowościowe kształtują mechanizmy regulujące zachowania zdrowotne u ludzi przewlekle leczonych
Wnioski:
Spostrzeganie czasu i inne zasoby osobowościowe kształtują mechanizmy regulujące zachowania zdrowotne u ludzi przewlekle leczonych.