Wymiary temperamentu i przywiązania jako predyktory nieprawidłowości funkcjonowania osobowości wg DSM-5
Więcej
Ukryj
1
Instytut Psychologii, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
2
University Research Priority Program Social Networks, University of Zurich
Data nadesłania: 11-02-2023
Data ostatniej rewizji: 27-05-2023
Data akceptacji: 24-06-2023
Data publikacji online: 10-10-2023
Data publikacji: 10-10-2023
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Celem badania było określenie roli wymiarów temperamentu i przywiązania dla zaburzeń osobowości, definiowanych zgodnie z kryterium A z DSM-5, jako nieprawidłowości w funkcjonowaniu intrapsychicznym i interpersonalnym.
Metoda:
Badanie zostało przeprowadzone w Polsce w grupie 391 uczestników. Wykorzystano w nim następujące narzędzia: Krótką Skalę Poziomu Funkcjonowania Osobowości LPFS-BF 2.0 (Level of Personality Functioning Scale-Brief Form 2.0), Kwestionariusz Metawymiarów Temperamentu TMQ (Temperament Metadimensions Questionnaire), Kwestionariusz Stylu Przywiązania ASQ (Attachment Style Questionnaire) oraz Zrewidowaną Skalę Doświadczeń w Bliskich Związkach ECR-R ( Experiences in Close Relationships-Revised).
Wyniki:
Łączne oszacowanie znaczenia temperamentu oraz przywiązania dla wyjaśniania nieprawidłowości w funkcjonowaniu osobowości doprowadziło do następujących konkluzji: (1) Temperament w większym stopniu wyjaśniał nieprawidłowości w funkcjonowaniu intrapsychicznym niż interpersonalnym. (2) Predyktorem zaburzeń osobowości była w większym stopniu temperamentalna Reaktywność niż Aktywność. (3) Dodanie przywiązania zwiększyło wielkość wyjaśnionej wariancji zaburzeń osobowości. (4) Przywiązaniowe Unikanie w większym stopniu wyjaśniało nieprawidłowości w funkcjonowaniu interpersonalnym, podczas gdy przywiązaniowy Lęk w większym stopniu wyjaśniał nieprawidłowości w funkcjonowaniu interpersonalnym.
Wnioski:
Nieprawidłowości w funkcjonowaniu osobowości ujęte w Kryterium A DSM-5 są w znacznym stopniu wyjaśniane dwoma rodzajami zmiennych: bardziej trwałym i wrodzonym temperamentem oraz nabytym w toku wczesnych interakcji przywiązaniem. Takie rozróżnienie jest istotne z perspektywy klinicznej, w której skuteczne oddziaływania mogą być nakierowane na te właściwości, które mogą podlegać modyfikacji oraz brać pod uwagę te, których modyfikacja jest trudna lub niemożliwa.