Cel:
Charakterystyka kliniczna i ocena częstości występowania tików psychogennych (TP).

Metoda:
Analizie poddano 268 kolejno zbadanych pacjentów w wieku od 4 do 54 lat (221 mężczyzn, 82,5%; 47 kobiet; 134 dzieci, 50%; 134 dorosłych) z fenotypem klinicznym tików: zespół Gillesa de la Tourette’a (GTS, n=255), przewlekłe tiki ruchowe (n=6), przewlekłe tiki głosowe (n=1), tiki przemijające (n=1), tiki niesklasyfikowane (n=2), TP (n=5). Rozpoznanie zespołu tików ustalono na podstawie kryteriów DSM-IV-TR a współistniejących zaburzeń psychicznych w oparciu o badania przeprowadzone przez psychiatrę.

Wyniki:
TP stwierdzono u 5 osób (1,9%), 4 mężczyzn i jednej kobiety. Wiek wystąpienia wynosił od 17 do 51 lat. Fenotyp TP obejmował wokalizacje i złożone czynności ruchowe. U wszystkich pacjentów stwierdzono nieobecność tików ruchowych prostych twarzy, brak dowolnej kontroli nad tikami, niezmienny wzorzec kliniczny, bardzo duże i maksymalne nasilenie od początku choroby, brak zaniepokojenia chorobą. Nieobecność objawów czuciowych poprzedzających tiki organiczne, ustępowanie w nieoczekiwanych pozycjach oraz obecność nietypowych dla GTS zaburzeń psychicznych stwierdzono u dwóch osób. TP pojawiły się u trzech osób, u których tiki organiczne występowały w dzieciństwie. U chorych z TP leczenie farmakologiczne i psychoterapia były nieskuteczne. U dwóch osób TP ustąpiły samoistnie, u dwóch pacjentów utrzymują się, u jednej osoby przebieg TP jest nieznany.

Wnioski:
TP są zaburzeniem rzadkim i mogą pojawić się u chorych z tikami organicznymi. Najbardziej typowe cechy TP stanowią: początek zachorowania w wieku dorosłym, nieobecność tików ruchowych prostych, całkowity brak dowolnej kontroli nad tikami. Rozpoznanie ustala się na podstawie całości obrazu klinicznego przy obecności kilku objawów nietypowych dla tików organicznych.